Buhran ve bunalım dönemleri arayışının itikadileşmesinin Müslüman toplum üzerindeki yansıması olarak mütalaa edilen “Mehdī ve Mehdīlik” konusu üzerine Araştırmacı Mehmet Durmuş tarafından, 14.04.2012 Cumartesi günü saat 14:00’te İlim Dallarının Düşünce Temellerini Araştırma Enstitüsü’nde bir konferans verildi.
Konuşmasının başlangıcında mehdī meselesinin menşei, nasıl anlaşıldığı ile bu tür fikirlerin Müslüman toplumlarda görülmesinin kültürel dış ve iç sebeplerinin tesirine ilişkin açıklamalara yer verdikten sonra, Müslümanlarda Mehdī ve Mehdīlik anlayış ve arayışlarının benzerlerinin Yahudilik, Hıristiyanlık ve eski İran akidelerinde görüldüğü, Müslümanların sahip oldukları anlayışların bu menşeinin gayri İslāmī etkilere dayanabileceği dile getirildi.
Mehdīlik anlayışı ve akidelerinin kapsamı ve tesirinin zamanla çok karmaşık bir hale dönüştüğünü belirten Durmuş, mehdi anlayışı ile birlikte nakledilen haberlerde yer alan aşağıdaki bazı konuların da sağlıklı bir değerlendirmeye tabi tutulması gerektiğine işaret etti:
- Dünyanın geleceği hakkında kehanetler,
- Hz. İsa’nın dönüşü,
- Deccal ve zuhuru mes’elesi,
- Bir kurtarıcı veya Mesih bekleyişi,
- Mesih inançları.
Bu konularda zaman zaman istismarlar yapıldığını, bazı şahısların bu konudaki sağlıksız nakilleri kendilerine dayanak kılarak bu rolü oynamaya çalıştıklarına örnekler vererek açıklamaya çalıştı. Oysa bazı Müslüman alimler tarafından, örneğin İbn Haldun gibi, bu rivayetlerin asılsızlığını gösteren çalışmalar ve tenkitler yapılmıştır
Araştırmacı Sayın Durmuş konuşmasının son bölümünde bu konudaki nakillerin ortaya çıkışlarının; siyasi durumlar ve hoşnutsuzluk zamanlarında, belli bazı şahıslar ve dönemlerle ilgili olarak, tarihi hadiselerin haberleştirilmesi, bu haberlerin şümul ve tesirini gösteren örnekler sunarak tenkidini yaptı.
Konferans, konuşmacıya yöneltilen soru ve cevap kısmıyla sona erdi. Faaliyetin sonunda, günün anısına, konuşmacıya bir plaket takdim edildi.
