LOGOS Kavramı Üzerine

Açar: Öncelikle “LOGOS” kavramının tanımlama veya tarifleme sorunu olduğunu, tanımlamanın ne kadar tarif içereceği veya tarif etmenin ne kadar tanımı içereceği, düşünsel planda tartışılan konular olduğunu belirterek, bu kavrama; ilk çağdan itibaren ve Grek (eski yunan) dünyasında, bu coğrafyada oluşmuş kültür evrenlerinden (dinlerin merkezlerinden), etkileyen faktörler oluşmuş, dolayısıyla bu açıdan bakıldığında değişik zaman dilimlerinde farklı anlamlar yüklendiğini ve bu anlamların zaman zaman birbiri ile çeliştiğini veya zaman zamanda bir anlamı diğer anlamından öne çıkarıldığının görüldüğünü vurgulayarak, Bizim kültürümüzde, geniş anlamda logos kavramını hikmet kavramıyla karşılayabileceğimizi belirti.

Açar: “Logos” kelimesinin hem felsefi alanda, hem ilahiyat alanında ve hem de bilim alanında kullanıldığını, farklı ekoller farklı düşünceler olmasına rağmen bu mefhum altında toplanabildiğini ve “Nasıl oluyor da bu kavram, şemsiye bir kavram hüviyeti kazanıyor?” sorusunu sorarak, bunu şu şekilde izahlamaya başladı.

Logos Kavramının Kaynakları

A- Eski Yunan Dünya Görüşü

B- Yahudi + Hıristiyan Dünya görüşü

Putperest kültüre ait bu kavram nasıl oluyor da hıristiyan (ilahi dinler) alemine devşirilip içselleştiriliyor?

Felsefe; insan aklını kullanmaya başladığı zamanlardan, Hind-Budizminden, Çin-Taoizm’inden, Mezopotamya coğrafyasından, Mısır ve İskederiyeden ve Grek(eski yunan) seyrinde yani insanlık tarihinin her döneminde düşünsel etkinlik farklı şekillerde tezahür edegelmiştir.

Logos: söz (düşünce), anlam, akıl (reson-neden), ilke, …ilahi söz anlamlarında kullanılmış,

Felsefenin ne kadar dini içerik içerdiğini, dinin ne kadar felsefileştiğini görebimek gerekiyor.

A- Grek (Eski Yunan) Düşüncesinde Logos Kavramı:

1- Heraklitos’ta Logos: Kavramı ilk kullanıyor, Kainattaki mevcut olan yapının gerisindeki düzen “logos” tur. İnsanın akıl(logos)la yapıp etmeleri arasında uyum sözkonusu.

2- Platon’da Logos: İyi düşüncesi ideası – akıl – ilahi akıl – ilahi ruh

3- Philo’da (Yahudi)  Logos: Tanrı – Dünya arasındaki ilişki logos (ilahi söz-tekvin) sayesinde olur.

4- Aristo’da Logos: Platon’un düşüncesindeki ilahi akıl – iyi düşüncesi logos’ tur.

5- Stoacılar’ da Logos: Kainatta hakim olan ilahi bir güç (ruh)

B- Hristiyan Düşüncesinde logos Kavramı:

Sinoptik denilen kabul edilen dört İncil’den ilk üç İncil’de kelime geçmez, sadece Yuhanna’da logos kelimesi geçer. Bu nerden geliyor ve ne kullandı hıristiyanlar bunu neye çevirdi?

Plotinyus: Philo’dan etkilenerek Yuhanna incil’lindeki geçen ifadeleri esneterek ve yorumlayarak İsa’ya gelen vahiyi yoldan çıkarmıştır.

Yuhanna 1 giriş (1-5) “Her şeyin başlangıcından önce tanrısal söz vardı. Tanrısal söz Tanrıyla birlikteydi ve Tanrı neyse tanrısal sözde odur. Başlangıçta Tanrıyla birlikteydi. Tanrı her şeyi onun aracıyla oluşturdu…”

Plotinyus’un yorumu İsa bir sözdür, kelimedir, vahiydir. İsa kelime olarak tanrının zihnindeydi(düşüncesinde mevcuttu).

Tanrı – logos, Tanrının emriyle oluşan İsa – logos, Ruhul Kudüs – logos

İzahladı.

Açar: Batı dünyasının “akıl” la yapıp etmelerinin olduğunu, plisofiyanın; hikmet sahibi Tanrıdır, biz hikmeti bilemeyiz, biz hikmeti sevebiliriz anlamında anlaşıldığını belirterek, Logos’un hiç de gelişi güzel bir kavram olmadığını, söz için “Neyin sözü?” sorusunu sorarak,

İlahi söz var – Tanrı İsa – Tanrısal yön, kelimedir, logostur

Beşeri söz – Meryem’den olma İsa – Beşeri, ruh

İç Logos(söz): Düşünme, Dış Logos(söz): Düşünce,

Açıklamasını yaparak, Batı dünyasının bu problem alanlarını felsefe yaparak aşmaya çalışmakta olduğunu, inanç hususu bir GİZEMDİR, SIRDIR akıl erdilemez. Çünkü teslis içinden çıkılamaz bir husustur.

İslam’da böyle olmadığı sözleri ile konferansı sonlandırdı.