12, 19 ve 26 Aralık 2015 tarihlerinde Enstitümüzce düzenlenen “Eleştirel Düşünme” semineri, Prof. Dr. İbrahim ÖZDEMİR tarafından Zemahşerī Müzakere Salonumuzda gerçekleştirildi.
İbrahim ÖZDEMİR: 1. Hafta, seminere sürü psikolojisinin olumsuz sonuçlarına değinerek, Eleştirel Düşünmenin“Bilgi ve zekâmızı bir konu hakkında en mantıklı ve doğru sonuca etkin bir şekilde varmak için kullanmamızı sağlayan, akılcı düşünmenin önündeki sayısız engeli tanımlayıp üstesinden gelmeye bizi teşvik eden süreç” olduğunu belirterek, “Eleştirel düşünme, hem antik felsefede hem de İslam felsefesinde entelektüel erdemlerin başında geldiğini” vurgulayarak, “Antiklerin bilge, modernlerin ise eleştirel düşünür dedikleri insanlar, bilgi ve deneyimle desteklenmiş akla dayanan pratiğe dökülebilen sağlam yargılarda bulunan insanlar” olduğunu geçmişten günümüze örnekleyerek anlattı.
Ekolojik, kültürel, dini ve etnik çeşitliliklerden bahsederek, farklılıkların zenginlik olduğunu ve “hiçbir şeyi ilk görünüşüyle kabul etmeden, olayları olguları ve düşünceleri mantıklı değerlendirmeler yaparak, teorileri, iddiaları onları oluşturan bileşenlerine ayırarak, kişisel hatalardan ve önyargılardan ayıklayarak, yeni fikirlere açık olarak, kendi fikirlerini de her zaman gözden geçirmeye istekli olarak, denge kurmayı amaçlamanın” gerekliliğini belirterek, “eleştirel düşüncenin karakteristiklerinin kendilerine karşı dürüst, kullanılmaya karşı direnen, şaşırtmaların üstesinden gelen, sorgulayan, yargıları delillere dayandıran, olaylar arasındaki ilişkiyi arayan, bağımsız” şeklinde vererek, “Merak/Soru bilginin başlangıcıdır” vurgusuyla “Kim, Nerede, Ne Zaman, Niçin, Ne, Nasıl” sorularını açımladı ve örneklendirdi. (B.Russel, A.Toynbee, Ş.Sami).
İbrahim ÖZDEMİR: 2. Hafta, İnsanın Anlama Sürecini; “1. Gerçek, 2. Algılama, 3. Düşünme Süreci (a-Temel Duygusal Gereksinimler, b-Değerler ve İlkeler), 4. Sonuçlar” Şekil üzerinde anlatarak, “Kritik düşünür haline gelmenin aşamalarını; 1. Kritik düşünebilen birinin bakış açısını edinin 2. Kritik düşünmenin önündeki engelleri tanıyın ve bunlardan kaçının, 3. Argümanları tanımlayın ve birbirinden ayırın, 4. Bilgi kaynaklarını değerlendirin, 5. Argümanları değerlendirin” şekline vererek eleştirel düşüncenin ne olmadığını izahladı ve Eleştirel düşünme için bakış açısını “-Açık fikirlilik, -Sağlıklı bir şüphecilik –Entelektüel tevazu, -Özgür düşünme, -Yüksek motivasyon” başlıkları ve Gazali ve Descartes’tan örnekler vererek açıkladı.
İbrahim ÖZDEMİR: 3. Hafta, Medyadaki önyargı ve propaganda nasıl saptanır? Başlığı altında birçok örnekler vererek, “Yazılı basındaki önyargı ve propagandaların arkasındaki mantık esasında basit olup tüm dünyada aynı olduğunu, her toplumun ve kültürün kendine özgü dünya görüşünün gördükleri şeylere renk katığını belirlediğini, tüm dünya yazılı basın, hakkında yazdıkları kültürün dünya görüşünü yansıttığını, ancak dünyada olup bitenlere ilişkin gerçekler, o kültürde olup bitenden çok daha karmaşık olduğunu, yazılı basının eleştirel bir okuru olabilmek için kişinin bu gerçekleri bilmesi ve ona göre okumasının” önemini belirterek Madison’ın demokrasi ve yazılı basın hakkındaki düşüncelerine yer vererek, “medyanın yaşamımız üzerindeki etkisini değiştirebilmek için bir bakış kazanmak olduğunu vurguladı.
Yazılı basında çıkanları düşünmeksizin kabullenmek yerine, onları eleştirel bir tarzda değerlendirmeye tabi tutmak medyadan gelen mesaj ve haberlere tepki verirken: bağımsız, iç görü sahibi, eleştirel olabilmek.” gerektiğini belirterek, E. Zola’nın aydın sorumluluğunu taşıyan Dreyfus Davası ile ilgili makalesinden bahsederek semineri sonlandırdı.
Enstitümüzce seminere katkılarından dolayı Prof. Dr. İbrahim ÖZDEMİR’e plaket takdim edildi ve katılımcılara belgeleri verildi.
